Czym jest i na czym polega rekultywacja gleby?

Rekultywacja gleb jest ważnym procesem, który pozwala na powtórne użytkowanie terenów zdegradowanych przez działania człowieka. Na czym polega? Jakie są metody rekultywacji gleby? W jakich przypadkach jest ona konieczna? Jeśli interesuje cię ekologia i chcesz dowiedzieć się więcej o przywracaniu gruntów do stanu sprzed zniszczenia, koniecznie przeczytaj poniższy artykuł i poznaj odpowiedzi na te pytania.

Co to jest rekultywacja gleb?

Rekultywacja gleb jest procesem zazwyczaj wykonywanym przez przemysł, szczególnie górniczo-hutniczy. Polega on na przywrócenie wartości użytkowej glebom zniszczonym przez działalność człowieka, a jego obowiązek spoczywa na tym użytkowniku, który doprowadził do degradacji ziemi. Powinien być wykonany w ciągu 4 lat od ustania pozarolniczej eksploatacji gruntów.

Mówiąc o rekultywacji terenu, nie można jednak zapomnieć o innym istotnym dla tego zagadnienia pojęciu, jakim jest degradacja gleby. Są to wszystkie procesy i zjawiska, które wpływają negatywnie na żyzność i zasobność gleby przez pogorszenie jej własności fizycznych, biologicznych lub chemicznych, istotnych dla roślin. W większości odpowiedzialny jest za nią człowiek, a szczególnie działalność przemysłowa człowieka.

W zależności od stopnia zniszczenia terenu oraz obranych metod, w ramach rekultywacji gruntu przeprowadza się różne działania, obejmujące między innymi właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych gleby, uregulowanie stosunków wodnych, wzmacnianie skarp, zbudowanie dróg i niezbędnych obiektów gospodarczych lub turystycznych, zasianie traw i innych niskopiennych roślin oraz zadrzewienie połączone z wysianiem odpowiednich grzybów.

Jakie są metody przeprowadzania rekultywacji gruntów?

Istnieje wiele rodzajów podejść do rekultywacji terenu, wszystkie jednak charakteryzują się wspólnym założeniem, że wybrany sposób rekultywacji powinien być zależny od domyślnego przeznaczenia gruntów. Inne działania należy stosować, przygotowując zdegradowaną ziemię pod wykorzystanie rolnicze a leśne.

Wyróżniamy dwa główne rodzaje rekultywacji gleby.

Techniczna rekultywacja gruntów polega na:

• właściwym ukształtowaniu rzeźby terenu,
• poprawieniu właściwości fizycznych i chemicznych gleby,
• odtwarzaniu gleby poprzez pokrycie gruntów skażonych warstwą świeżej gleby (na przykład zasypywanie hałd pokopalnianych),
• uregulowaniu stosunków wodnych w glebie poprzez nawadnianie gruntów przesuszonych i osuszanie terenów podmokłych (meliracji),
• umacnianiu skarp,
• budowie dróg dojazdowych.

Biologiczna rekultywacja gruntów obejmuje:

• wyrównanie powierzchni gruntu;
• przysypanie powierzchni gruntu warstwą świeżej, żyznej gleby o grubości 30-50 cm;
• utwardzenie gleby,
• zaoranie,
• właściwe nawożenie i nawadnianie gruntu,
• chemiczne odtruwanie w przypadku gruntów skażonych,
• wprowadzenie roślin próchnicotwórczych (trawy, łubin i inne gatunki roślin motylkowych),
• zalesianie.

Jak zapobiegać degradacji ziemi?

Jednak degradacja gleby wynika nie tylko z eksploatowania jej przez przemysł, może również pojawiać się na mniejszą skalę, w naszych prywatnych ogrodach. Aby jej zapobiegać, należy pamiętać o stosowaniu zmianowania, czyli sadzenia na określonych terenie na przemian innych gatunków roślin. Dzięki temu ziemia nie zostaje pozbawiona jednych pierwiastków, a inne nie gromadzą się w niej w nadmiarze. Powinniśmy również stosować racjonalne dawki nawozów mineralnych, sięgać raczej po nawozy organiczne oraz dbać o utrzymanie prawidłowego odczynu gleby.